Kwaliteit

Belgium, 4th of March 2013

Dear Social Constructionism,

In some way I left you some 10 years ago. Silently in the night, no farewell party. Not even intentionally; it simply happened. From that point I’ve explored the integral approach of this other Ken (Wilber) and from there I travelled on to the expanded fields of this other “ism”: Buddhism. But let me first remind you how we met. In the 90’s I was a psychology student reading Friedrich Nietzsche and I felt alienated from most of the teachings of most psychology professors. And then, in my third year, I met professor Rene Bouwen. What he taught sounded like music in my ears. I felt a big relief: there is an intellectual community out there that proclaimed my intuitions back then.

Wat wens ik mijn kinderen toe? Wat wens ik kinderen toe? Dat ze door het leven mogen fladderen, vol vreugde en energie, en daarbij wat goeds teweegbrengen. Hoe eenvoudig deze wensen ook zijn, er wacht voor hen een uitdagend parcours. Want soms lijkt het wel dat de samenleving iets anders voor hen in petto heeft. En het heeft iets met materialisme te maken.

In “brief aan het andere kind” beschreef ik drie maatschappelijk relevante manieren om verschil te duiden. Er is verschil zat, maar hoe kunnen we ook effectief een verschil maken, iets teweeg brengen dat ertoe doet, dat van de wereld een beetje betere plek maakt? Hoe kunnen we onze verantwoordelijkheid opnemen, waarvan Emanuel Levinas zei dat ze ons brengt tot het ‘strenge geluk’? Deze vraag staat centraal in dit stuk. Tot slot stip ik heel kort aan welke innerlijke ecologie (of psychische hygiëne als je wil) ervoor kan zorgen dat ons “willen helpen” er ook daadwerkelijk werkt.

Een klein meisje zei: “Mama en papa en mijn broer zijn hetzelfde. Ik ben anders.” Laat ik me hier richten tot het andere kind, daar ginds of helemaal hier in jezelf. Om het in hedendaagse termen concreet te maken: tot het hoogbegaafde én hoogsensitieve kind met ADHD dat – je raadt het al – ook binnen het autisme spectrum valt. Dit is een brief aan het andere kind dat volwassen werd en terugblikt op zijn jeugd. Dit is ook een brief aan zijn ouders en leerkrachten die hinder ondervonden, en aan de neuropsychiater en de orthopedagoog die vakkundig de afwijking vaststelden en remedies voorschreven. Maar ik richt me vooral ook tot ieder die geboeid is door de vraag hoe we omgaan met verschil.

2007. Op en vooral rond een conferentie leer ik Rombout van den Nieuwenhof kennen. Mijmerend lopen we door de straten van Istanbul. We hebben het over coaching, leiderschap, psychotherapie. Hij heeft een mooie titel en vraagt of ik wil mee denken en schrijven. De tekst verscheen in het emeritaatsboek van René Bouwen. Het werd een pamflet, een kritiek op de toenemende tendens van instrumentalisering van leerprocessen in training, coaching & psychotherapie. Maar meer dan een kritiek dragen we ook een alternatief aan: Didactiek van de Liefde.

Geschreven in de periode na het lezen van ‘Zen en de kunst van het motoronderhoud’ van Robert Pirsig. Zo rond 2003, schat ik. In het programma Relatie- en Communicatiewetenschappen (UHasselt) onderzocht ik in die periode samen met de studenten wat het leven kwaliteit geeft. Het vak noemde dan ook toepasselijk “Levenskwaliteit”. (De laatste jaren heb ik die draad weer opgepikt.) We bekeken deze vraag enerzijds vanuit een ontwikkelingsperspectief en anderzijds vanuit een non-duaal perspectief, waaraan onderstaande woorden uitdrukking pogen te geven.

Stel: je staat in het onderwijs en je wil wat! Wat zou dat dan mogen zijn? Heel algemeen gesteld is mijn antwoord: leerlingen en studenten helpen om in een open onderzoek te stappen over (1) wat het geval is, en (2) wat nastrevenswaardig is. Leraren en docenten stellen zich in dat geval op als "zoekers" en "denkers" (eerder dan “weters” en "oordelaars" met "kant en klaar” cursussen en handboeken op het schap). Wat impliceert dit zoal?

Centrale missie van hrm: mensen sterk en vrij maken, waar zowel de organisatie als de werknemer en dus ook de arbeidsmarkt en de samenleving beter van worden. Wat houdt dit in?  Hieronder vind je enkele antwoorden die ik in 2005 formuleerde toen ik nog coördinator was van de afstudeerrichting HRM (EHSAL, nu KULeuven). Mijn inziens zijn ze nog steeds actueel.